Bazen en onderdanen

Steeds weer kom ik het tegen, de gevestigde orde bepaalt. En dat is nu, maar dat was ook vorige eeuw en ……………, misschien wel vanaf dat wij mensen hier op Aarde zijn.
Hoezo zijn wij vrije mensen?
De gevestigde orde bepaalt en dat is in alle disciplines waar zij zich mee bemoeien.

Ik kwam het tegen in het Boekenweek essay “Rebellen en dwarsdenkers” geschreven door Özcan Akyol dit jaar, waar hij beschrijft hoe hij tegen de gevestigde orde van de literaire schrijverswereld aanliep. Dat blijken vaak vooral oudere mannen te zijn die bepalen wat literatuur is en of je wel of niet tot de club kan toetreden. Het moet wel allemaal exclusief blijven, toch?

De muziekwereld met zijn zenders, bepalen voor ons de muziekkeuzes. Door steeds naar diezelfde muziekzenders te luisteren, raak je steeds meer geprogrammeerd of ingetuned op die muziek en zal je wat daarvan afwijkt ook niet beluisteren of zelfs stom vinden.

De modewereld is helemaal ver verwijderd van wat menselijk is. Vrouwen zijn modellen en worden ontdaan van menselijkheid in de meest gekke creaties gehesen door veelal mannen die erg van het vrouwelijk vlees houden en ze daarom keuren. Zij bepalen wat er in de winkels liggen en wat wij dragen. Waar er vroeger nog enigszins keuze was, valt mij op dat alles steeds meer een eenheidsworst wordt. De gevestigde orde van de modewereld bepaalt de kleur en textuur van wat wij dragen. Zeer dominant.

De gevestigde orde werkt van boven naar beneden toe. Van bovenaf worden de regels bepaald en als je lid wil worden dan moet je, je daaraan houden. Het klinkt heel logisch en toch heb ik hier al mijn hele leven moeite mee. Het druist in tegen mijn gevoel van vrijheid.

Zoals ik het zie en ook ervaar is dat ieder nieuw lid in een groep, een verandering in de groepsdynamiek veroorzaakt. Logischer wijs zou het kunnen leiden naar verandering van regels. Maar dat gebeurt nooit. De nieuwkomer moet zich aanpassen aan de daar heersende regels. Deze regels zijn dominant. Terwijl regels dienend aan de mens behoren te zijn.  We spreken met elkaar een bepaalde structuur af met bijbehorende regels, zodat ieder zich er prettig bij voelt.

Regels zijn geen wetten. Het is iets heel dynamisch. Gaan regels knellen, dan verander je ze, zo zou het wat mij betreft moeten zijn. Maar wat je meestal ziet is dat regels worden opgelegd en nageleefd dienen te worden en wij dus onderdanen zijn van de opgestelde regels die worden opgelegd door mensen die zich de meerderen voelen of zijn en zich daarmee boven de andere mensen plaatsen. Dat geeft een gevoel van macht en dat is voor veel mensen een fijn gevoel.

Zo krijg je iedere keer weer structuren waar je bazen hebt en onderdanen. De bazen staan boven de onderdanen en die bazen gaan zich vaak steeds baziger gedragen en zonderen zich steeds meer af van de onderdanen. Dat gaat in deze tijd van digitalisering ook steeds sneller, want we praten niet meer direct met de mensen, maar vaak via mobiele telefoon of achter schermen. Het wordt steeds onpersoonlijker.
Het is een glijdende schaal. Daar waar de onderdanen hun bazen niet meer fysiek kennen en de bazen geen rechtstreeks contact meer hebben met hun personeel, worden de regels ook steeds subjectiever en verliezen hun menselijke maat. Als je bijvoorbeeld naar Japan kijkt daar kennen ze “karoshi”, wat betekent dat je dood neervalt na overwerk. Blijkbaar hebben de bazen daar genoeg aanvoer van nieuw werkvee en is het al zo ont-menselijkt.

Tijd maakt dat niemand meer weet hoe het ooit is ontstaan. Als baas beslis je dat regels nu eenmaal regels zijn, vaak nog overgeleverd van onze grootouders. En de onderdanen die opkijken tegen de bazen beamen dat. Ja, in de tijd van mijn grootouders was het ook zo en ze voelen zich thuis en willen het zo houden.

Wij spelen de omgekeerde mens. Alles wat leeft is constant in beweging, maar de mens is het enige wezens dat vasthoudt en niet mee wil bewegen. Het moet zo blijven als het altijd was. Waar komt die regel vandaan? Je vind dit mechanisme overal in terug, zoals in de politiek, de sportwereld, de media, de modewereld, de spirituele wereld en ook in het plaatselijk clubje.

We bedienen ons allemaal van dezelfde machtsstructuren. Zolang als wij dat doen, blijft die machtsstructuur bestaan. Het is aan ons zelf om dat te veranderen.

Regels behoren dienend aan de mensen te zijn.

De regels van de stoplichten, begrijp ik helemaal, zo kan iedereen veilig gebruik maken van de weg. Ik voel me daarin helemaal niet onderdanig, dus dat is een goeie regel. Behalve als er echt niets op de weg is en ik door rood rijd en er dan net een politieagent aankomt die mij op de bon slingert, dat is mij eens overkomen. Ja, hij heeft gelijk, nee, ik ben totaal geen gevaar voor iemand, dus het is zinloos in dat geval. Waar de regel eerst dienend is, wordt die daarna als een machtsmiddel gebruikt en voel ik mij onderdanig.

Het is dus eigenlijk helemaal niet moeilijk om regels op te stellen. Voel maar of het dienend is voor iedereen of dat het onderdanig voelt. Zelfs als in een groep er één is die zich daarbij onderdanig voelt, dan zul je met elkaar moeten zoeken naar een regel die voor iedereen dienend is. Het gaat om aandacht voor elkaar en dat kost tijd. In een tijd waar de meeste mensen te weinig tijd hebben is dat een groot probleem. In wezen is er altijd tijd. De tijd houdt echt niet op. Er is er voldoende van en meer dan genoeg.

Ja, ik hoor je nu denken, dat ze dat ook in de politiek zo moeten doen, dat is toch onmogelijk. Regels en wetten die voor iedereen goed voelen, dat bestaat niet en dat kan ook niet. Eh, niet zoals wij het nu hebben geregeld. Maar ik kan het me wel voorstellen. Als het op landelijk niveau te ingewikkeld wordt, zul je, je structuur moeten aanpassen en er misschien een menselijke maat van maken, waarin het wel kan. Structuren en regels zijn er om ons te dienen en niet andersom zoals het nu is.

Hoe zou jou wereld eruit zien als je in mijn gedachtegang meegaat?

Die van mij ziet er vredevol en liefdevol uit en constant in beweging. Daar bestaat geen stilstand. Vol energie en levendig, met aandacht voor elkaar. Krachtig ook, want iedereen staat in zijn eigen kracht , op eigen benen. Zo zie ik mij een vrijmens voor me, in een vrije gemeenschap. Dan bestaat er niet meer zo iets als een gevestigde orde, want wij hebben ons er allemaal gevestigd en bepalen allemaal met elkaar. We vieren het leven!